Zakładając firmę w Polsce, musisz opłacać składki ZUS. Poznaj kluczowe terminy i dostępne ulgi dla nowych przedsiębiorców. Regularne opłacanie składek to jeden z najważniejszych obowiązków.
Obowiązki przedsiębiorcy wobec ZUS
Przedsiębiorcy w Polsce mają obowiązek rejestrować działalność. Muszą odprowadzać składki do ZUS. Rejestracja w ZUS jest kluczowym krokiem. Zgłoszenie do ZUS następuje automatycznie. Dzieje się tak po rejestracji w CEIDG. Przedsiębiorca działa jako płatnik i ubezpieczony. Od 1 stycznia 2023 roku profil PUE ZUS jest obowiązkowy dla każdego płatnika składek.
Termin na zgłoszenie do ZUS to 7 dni. Liczy się od rozpoczęcia działalności.
Dane rejestrowe muszą być zgodne. Dotyczy to KRS lub CEIDG. NIP i REGON są ważne. Przedsiębiorca zgłasza siebie do ubezpieczeń. Zgłasza też pracowników i członków rodziny. Zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych są obowiązkowe. Mają ściśle określone terminy. Zwykle to 7 dni od startu.
W dokumentach zgłoszeniowych podaj kod zawodu. Sprawdzisz go w wyszukiwarce. Zgłaszaj zmiany danych w ZUS. Masz na to 7 dni. Użyj odpowiednich formularzy ZUS. W przypadku zmian danych przedsiębiorca musi je skorygować.
- Rejestracja w CEIDG ułatwia zgłoszenie do ZUS.
- Załóż profil na PUE ZUS. Zrób to przed 30 grudnia 2022. Unikniesz automatycznego założenia konta przez ZUS.
- Regularnie aktualizuj swoje dane. Dotyczy to CEIDG, KRS i ZUS w przypadku zmian.
- Popraw błędy w zgłoszeniach szybko. Zrób to w ciągu 7 dni, korzystając z odpowiednich formularzy.
Kiedy płaci się pierwszą składkę ZUS?
Opłacanie składek ZUS zaczyna się od startu firmy. Pierwszą składkę ZUS uiścisz po zakończeniu pierwszego miesiąca działalności. Termin pierwszej wpłaty to 30 dni od startu. Dotyczy to jednoosobowych działalności gospodarczych na własny rachunek.
Jeśli jesteś wspólnikiem spółki, termin to 7 dni. Liczy się od dnia wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Składki za pierwszy miesiąc płaci się do 20 dnia miesiąca. Dotyczy to miesiąca poprzedniego. Tak jest przy jednoosobowej działalności gospodarczej.
Dla firm zatrudniających pracowników termin ten wydłuża się do 20 dnia miesiąca. Składki za pierwszy miesiąc prowadzenia działalności są podobne do kolejnych miesięcy rozliczeniowych. Składki ZUS obejmują różne ubezpieczenia. To emerytalne, rentowe i wypadkowe. Obejmują też chorobowe i zdrowotne. Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy też wchodzą w skład. Przedsiębiorcy są zobowiązani do zapłaty składek ZUS niezależnie od przychodów.
Nieterminowe opłacanie składek ma konsekwencje. Grożą odsetki i inne konsekwencje prawne.
Ulga na start dla nowych firm
Przedsiębiorca może skorzystać z Ulgi na start. Dotyczy to osób zakładających działalność po raz pierwszy. Dotyczy też wznowienia po co najmniej pięcioletniej przerwie. Ulga obowiązuje przez 6 miesięcy. To sześć pełnych miesięcy od rozpoczęcia działalności.
Ulga zwalnia z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Nie płacisz emerytalnego, rentowego, wypadkowego. Nie płacisz też na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy. Ulga na start znacznie zmniejsza początkowe wydatki. Stanowi atrakcyjny impuls do rozpoczęcia działalności.
Ulga na start nie zwalnia z obowiązku opłacania składki zdrowotnej. Musisz ją rejestrować i opłacać regularnie.
W okresie korzystania z Ulgi na start nie możesz otrzymać świadczeń. Dotyczy to świadczeń chorobowych. Nie dostaniesz zasiłku chorobowego ani macierzyńskiego. Nie ma też zasiłku rehabilitacyjnego czy opiekuńczego. Druk ZUS DRA służy do zgłoszenia Ulgi na start. Możesz zgłosić się do ZUS w ciągu 7 dni. Użyj odpowiednich formularzy i kodów.
W przypadku zawieszenia działalności w trakcie ulgi okres ten nie jest liczony. Okres korzystania z Ulgi na start można wykorzystać przez maksymalnie 6 miesięcy. Zawieszanie działalności nie wpływa na okres korzystania z ulgi.
Regularne opłacanie składek jest kluczowe. Stanowi jeden z najważniejszych obowiązków osoby prowadzącej działalność gospodarczą.
Ulga na start znacznie zmniejsza początkowe wydatki. Stanowi atrakcyjny impuls do rozpoczęcia działalności.
- Sprawdź, czy spełniasz warunki do skorzystania z Ulgi na start. Zrób to przed rozpoczęciem działalności.
- Pamiętaj o regularnej płatności składki zdrowotnej. Musisz ją opłacać mimo ulgi.
- Rozważ rezygnację z ulgi. Zrób to, jeśli chcesz korzystać z pełnych świadczeń społecznych.
Preferencyjne składki ZUS (Mały ZUS)
Po Ulgi na start przedsiębiorcy mogą przejść na preferencyjne składki. Są one znacznie niższe od standardowych. Obowiązują przez kolejne dwa lata. To okres 24 miesięcy. Można opłacać mały ZUS przez ten czas. Ulga w płaceniu składek ZUS dla początkujących dotyczy okresu dwóch lat.
Podstawa wymiaru składek jest niższa. Możesz zadeklarować co najmniej 30% minimalnego wynagrodzenia. Dotyczy to podstawy na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Przysługuje w okresie pierwszych 24 miesięcy. Przedsiębiorcy mogą korzystać z preferencyjnych składek na ZUS od 2024 roku.
Po upływie 6 miesięcy przedsiębiorca musi zacząć płacić składki ZUS. Po zakończeniu korzystania z ulgi możesz opłacać obniżone składki. Dotyczy to ubezpieczenia społecznego przez kolejne dwa lata. Po upływie okresu ulg, przedsiębiorcy przechodzą na standardowe stawki ZUS.
- Po 6 miesiącach Ulgi na start zgłoś się do preferencyjnych składek. Użyj formularzy ZUS ZWUA, ZUA lub ZZA.
- Przy najniższych składkach świadczenia będą najniższe. Możesz zadeklarować wyższą kwotę podstawy. Liczysz na wyższe świadczenia emerytalne czy chorobowe.
Wysokość składek ZUS w latach 2024/2025
Wysokość składek ZUS zmienia się co roku. Zależy od minimalnego lub przeciętnego wynagrodzenia. W 2024 i 2025 roku przedsiębiorcy muszą samodzielnie ustalać sumę składek ZUS.
Podstawa wymiaru składek ZUS od 1 stycznia do 30 czerwca 2024 r. wynosiła 1272,60 zł. Suma miesięcznych składek społecznych w tym okresie to 402,65 zł. Podstawa wymiaru składek od 1 lipca do 31 grudnia 2024 r. wynosi 1290,00 zł. Suma miesięcznych składek społecznych to 408,16 zł.
Podstawa wymiaru składek ZUS od 1 stycznia do 31 grudnia 2025 r. wynosi 1399,80 zł. Suma miesięcznych składek społecznych w tym okresie to 442,90 zł. Dotyczy to składek bez chorobowego. Przy podstawie wymiaru 1399,80 zł (w 2025 r.) składki społeczne wynoszą łącznie 442,90 zł miesięcznie.
Składki społeczne to 31,64% podstawy wymiaru. Składka emerytalna to 19,52%. Rentowa wynosi 8%. Chorobowa to 2,45%. Wypadkowa wynosi 1,67%. Wartość składek w 2023 roku była podobna.
Składka zdrowotna zależy od dochodu. Zależy też od formy opodatkowania działalności gospodarczej. Wysokość składki zdrowotnej zależy od wybranej formy opodatkowania i dochodów. Minimalna składka zdrowotna w 2025 roku wynosi 314,96 zł miesięcznie. Zależy od minimalnego wynagrodzenia 4666 zł.
Osoby mające problem z ustaleniem wysokości składki zdrowotnej mogą skorzystać z kalkulatora. Dostępny jest kalkulator składki zdrowotnej ZUS.
W myśl obowiązujących przepisów wysokość składki zdrowotnej uzależniona będzie od wysokości osiąganego dochodu oraz formy opodatkowania działalności gospodarczej.
| Okres | Podstawa wymiaru (preferencyjne) | Suma składek społecznych (bez chorob.) |
|---|---|---|
| Styczeń-Czerwiec 2024 | 1272,60 zł | 402,65 zł |
| Lipiec-Grudzień 2024 | 1290,00 zł | 408,16 zł |
| Styczeń-Grudzień 2025 | 1399,80 zł | 442,90 zł |
Terminy płatności składek ZUS
Terminy płatności składek są stałe. Zależą od tego, kogo zatrudniasz. Dla jednoosobowej firmy bez pracowników termin to 10. dzień każdego miesiąca. Płacisz składki za miesiąc poprzedni. Składki ZUS dla nowych firm w przypadku działalności jednoosobowej należy uiścić do 10 dnia miesiąca następującego po okresie rozliczeniowym.
Dla firm zatrudniających pracowników termin to 15. dzień każdego miesiąca. Płacisz składki za miesiąc poprzedni. Dla pozostałych płatników termin to 20. dzień miesiąca. Płacisz składki za miesiąc poprzedni.
Termin upływa 20. dnia każdego miesiąca. Dotyczy to miesiąca po założeniu firmy. Na przykład, dla firmy otwartej w styczniu, termin to 20 lutego. Terminy opłacania składek to do 5, 15 i 20 dnia miesiąca następnego. Zależy to od rodzaju płatnika.
Deklaracje rozliczeniowe ZUS DRA składasz co miesiąc. Muszą być złożone do 20. dnia miesiąca. Dotyczy to miesiąca poprzedniego. Płatności dokonujesz na indywidualny numer rachunku składkowego. Numer nadaje ZUS.
Systematyczne śledzenie terminów płatności składek jest ważne. Unikniesz problemów z ZUS-em.
Konsekwencje braku opłacenia składek
Nieopłacenie składek w terminie ma poważne skutki. Grożą odsetki za zwłokę. Opóźnienia w płatnościach mogą skutkować odsetkami. Mogą być nałożone mandaty. ZUS może wszcząć egzekucję komorniczą. Przedsiębiorca traci prawo do świadczeń. Dotyczy to ubezpieczenia chorobowego. Traci je od pierwszego dnia kolejnego miesiąca. Dzieje się tak, gdy spóźni się z opłatą.
W okresie korzystania z Ulgi na start nie można otrzymać świadczeń. Dotyczy to świadczeń chorobowych. Utrata prawa do ubezpieczenia chorobowego następuje natychmiast. Regulowanie zobowiązań wobec ZUS jest konieczne. Unikniesz odsetek za zwłokę i innych kar. Regularne i terminowe opłacanie jest kluczowe. Zapewnia dostęp do świadczeń społecznych i zdrowotnych. Dotyczy to Ciebie i Twoich pracowników.
- Używaj narzędzi do automatyzacji płatności.
- Posiadaj dokumentację potwierdzającą wpłaty składek.
- Nie odkładaj płatności na ostatnią chwilę.
- Zwróć uwagę na obowiązek opłacania składek zdrowotnych mimo ulgi.
Jak zgłosić się do ZUS? Formalności
Zgłoszenie do ZUS jest obowiązkowe. Zrób to w ciągu 7 dni. Liczy się od startu działalności. Możesz to zrobić przez wniosek CEIDG-1. Rejestracja do ubezpieczeń ZUS jest wtedy automatyczna. Proces rejestracji można zrealizować podczas składania wniosku CEIDG-1. Zgłoszenie do ZUS następuje automatycznie po rejestracji w CEIDG.
Jeśli dokumenty nie zostaną złożone z wnioskiem CEIDG-1, masz 7 dni na ich dostarczenie. Zrób to do ZUS. Jeśli nie przez CEIDG, złóż formularze ZUS. To ZUS ZUA lub ZUS ZZA. Masz na to 7 dni od rozpoczęcia działalności gospodarczej.
Wymagane dokumenty to ZUS ZUA i ZUS ZZA. Potrzebne są też ZUS ZCNA, ZUS ZIUA, ZUS ZWUA. Właściciel firmy musi wypełnić formularze ZUS ZUA lub ZUS ZZA w terminie 7 dni. Zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych w ZUS jest konieczne przy zakładaniu działalności. Proces zgłoszenia obejmuje rejestrację jako płatnik. Obejmuje też zgłoszenie do odpowiednich ubezpieczeń.
Używaj Platformy Usług Elektronicznych ZUS. To PUE ZUS. Od 1 stycznia 2023 roku każdy płatnik składek ma obowiązek posiadania profilu na PUE ZUS. Możesz tam składać dokumenty online.
Zgłaszaj zmiany danych. Dotyczy to danych osobowych i sytuacji zawodowej. Muszą być zgłaszane do ZUS. Zrób to w ciągu 7 dni. W przypadku zmian danych przedsiębiorca musi je skorygować.
Dokumenty płatnika składek są ważne. To ZUS ZFA, ZIPA, ZAA, ZBA, ZWPA. Nie muszą być przekazywane do ZUS. Są ważne dla prowadzenia działalności. Terminowe dostarczenie dokumentów jest kluczowe. Unikniesz sankcji i problemów prawnych.
- Zgłaszaj się do ZUS w terminie 7 dni. Korzystaj z odpowiednich formularzy.
- Korzystaj z PUE ZUS do składania dokumentów online.
- Zawsze należy terminowo zgłaszać zmiany danych do ZUS. Unikniesz sankcji.
Najczęstsze pytania dotyczące ZUS dla nowych firm
Kiedy płaci się pierwszą składkę ZUS?
Pierwszą składkę ZUS płaci się po zakończeniu pierwszego miesiąca działalności. Termin upływa 20 dnia następnego miesiąca dla jednoosobowej działalności bez pracowników. Dla firm z pracownikami termin to 20 dzień miesiąca.
Jak długo trwa Ulga na start?
Ulga na start trwa przez 6 pełnych miesięcy od daty rozpoczęcia działalności gospodarczej. Okres korzystania z Ulgi na start można wykorzystać przez maksymalnie 6 miesięcy.
Czy Ulga na start zwalnia ze składki zdrowotnej?
Nie, Ulga na start zwalnia tylko ze składek na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy. Składkę zdrowotną musisz opłacać regularnie.
Kiedy mogę skorzystać z preferencyjnych składek ZUS?
Możesz skorzystać z preferencyjnych składek ZUS po zakończeniu Ulgi na start. Obowiązują one przez kolejne 24 miesiące. Po pół roku, przedsiębiorcy mogą przejść na preferencyjne składki ZUS.
Jaki jest termin płatności składek ZUS dla jednoosobowej firmy bez pracowników?
Termin płatności składek ZUS dla jednoosobowej firmy bez pracowników to 10. dzień każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Składki ZUS dla nowych firm w przypadku działalności jednoosobowej należy uiścić do 10 dnia miesiąca.
Co grozi za nieopłacenie składek ZUS w terminie?
Za nieopłacenie składek ZUS w terminie grożą odsetki za zwłokę, mandaty, egzekucja komornicza oraz utrata prawa do świadczeń, na przykład zasiłku chorobowego. Opóźnienia w płatnościach składek mogą skutkować odsetkami, mandatami, egzekucją.
Czy mogę nie płacić ZUS, jeśli nie mam przychodów?
Nie, przedsiębiorcy są zobowiązani do zapłaty składek na ZUS niezależnie od przychodów. Obowiązek płacenia składek powstaje z chwilą rozpoczęcia działalności.
Zobacz także:
- Jak sprawdzić i zmienić formę opodatkowania firmy w CEIDG i Urzędzie Skarbowym?
- Kiedy pracodawca nie musi wypłacić odprawy pracownikowi?
- Pracodawca spóźnia się z wypłatą – co zrobić i jakie są konsekwencje?
- Wsparcie finansowe dla pracodawców zatrudniających młodych – praktykanci, uczniowie, młodociani
- Koszt zatrudnienia pracownika w 2025 roku: Ile wynosi minimalna krajowa i co wchodzi w skład całkowitego kosztu?